Gürcistan’da Anayasada Değişiklik Yapıldı
Gürcistan Parlamentosu, Devlet Başkanının yetkilerini, hükümet lehine önemli ölçüde kısıtlayan anayasa değişikliğini 15 Ekim 2010 tarihinde kabul etti. Yeni anayasa, Ekim 2013’te yapılacak başkanlık seçimlerinden sonra yürürlüğe girecek.
Saakaşvili, Putin’in yolundan gidiyor
Yeni anayasada özellikle başbakanın ve hükümetin güçlendirilmesi, muhalifler tarafından farklı değerlendirmelerde bulunulmasına yol açtı. Saakaşvilinin, Rus lider Putin’in taktiğini izlediği, 2013 yılında sona erecek olan başkanlıktan sonra başbakan olmayı planladığı ileri sürülüyor.
Değişiklik sürecini batı ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri de yakından takip etti. Özellikle Gürcistan’ın da üyesi olduğu Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu (Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu), değişiklik tasarılarına dair çeşitli görüşler yayınladı.
Acaristan'ın özerkliğine müdahale devam ediyor
Anayasa değişikliğinde Acaristan Özerk Cumhuriyeti’ni de etkileyen düzenlemeler yer aldı. Mevcut düzenlemelere göre Gürcistan Devlet Başkanı, Acaristan Hükümet Başkanını tek başına belirlerken, yeni anayasa uyarınca siyasi partilere danışarak ve merkezi hükümetle anlaşarak bu yetkisini kullanacak.
Venedik Komisyonun anayasa değişiklik tasarısına ilişkin 15-16 Ekim 2010’da kabul ettiği nihai görüşte, Gürcistan devlet organlarının Acaristan Özerk Cumhuriyeti yönetiminin belirlenmesine müdahale biçimi aşırı bulunuyor. Komisyon raporunun 47. paragrafında şöyle deniliyor:
“(Anayasa değişikliği tasarısının) ikinci incelemesinde, Devlet Başkanı tarafından, Acaristan Özerk Cumhuriyeti Hükümet Başkanı adayının, Özerk Cumhuriyet Yüksek Konseyine, Konseyde temsil edilen siyasi partilerle müzakere ettikten sonra teklifine dair yeni bir paragraf eklendi. Venedik Komisyonu, daha önce aynı yetkiyi veren bir anayasal kanun tasarısının incelendiğini ve başka hususların yanı sıra bu teklifin, Yüksek Konseyin çoğunluğunun güvenini alması muhtemel adaylar önermeyle bağlı olmaksızın Gürcistan Devlet Başkanının takdirinde olmasının kuşkulu bulunduğunu hatırlatır (bakınız aşağıda *). Bu özel görüş, (yeni anayasada) Başkanın, Konseyde temsil edilen siyasi partilerle müzakere etme gerekliliği şart koşularak dikkate alınmış gibi gözükmektedir. Venedik Komisyonu, her halükarda, Gürcü devlet organlarının, Acaristan Özerk Cumhuriyeti’nin yönetiminin seçimine müdahale düzeyinin ölçüsüz olduğunu düşünmektedir.” http://www.venice.coe.int/docs/2010/CDL-AD(2010)028-e.asp Yeni anayasanın önemli noktaları
Başbakan-Hükümet
Başkan
Parlamento
Diğer Hükümler
http://www.civil.ge/eng/article.php?id=22757
* Venedik Komisyonu’nun yukarıda değinilen nihai görüşünde atıf yapılan inceleme, Komisyon’un 18-19 Haziran 2004 tarihli, Acaristan Özerk Cumhuriyeti’nin Statüsü Hakkında Gürcistan Anayasal Kanun Tasarısı’na ilişkin görüşünün 25. paragrafıdır. Halen yürürlükte olan bu düzenlemeyle ilgili değerlendirmeler içeren paragraf şöyledir: "(Tasarı) Madde 14.1’e (halen yürürlükte olan Kanun madde 5/1’e) göre Bakanlar Konseyinin Başkanı, Gürcistan Devlet Başkanının teklifi üzerine Yüksek Konsey tarafından seçilir. Bu teklif, Yüksek Konseyin çoğunluğunun güvenini alması muhtemel adaylar önermeyle bağlı olmaksızın Gürcistan Devlet Başkanının takdirindedir. Eğer Yüksek Konsey, Gürcistan Devlet Başkanı’nca teklif edilen aday(ları) üçüncü kez (halen yürürlükte olan Kanuna göre ikinci kez) onaylamazsa, Gürcistan Devlet Başkanı, Yüksek Konseyi feshedebilir (madde 17.2.b-Yürürlükteki Kanun madde 5/3). Gürcistan Devlet Başkanı’nın bu rolü, demokratik olarak kuşkuludur ve özerklik statüsüyle uyuşması çok güçtür." http://www.venice.coe.int/docs/2004/CDL-AD(2004)018-e.asp (Yürürlükteki Anayasal Kanun) http://www.adjara.gov.ge/eng/index.php?page=law |